Uyku Felci Nedir ?

Uyku felci nedir?

Halk arasında “karabasan görmek” şeklinde de adlandırılan uyku felci, genelde uyandıktan hemen sonra (bunun adına tıp dilinde “hipnopompik felç” de denilmektedir) veya nadir de olsa uykuya dalmadan hemen önce insan vücudunun geçirdiği geçici felç olma durumudur. İnsan fizyolojisi alanında incelendiğinde, “REM Atonia” şeklinde de adlandırılan REM uykusuyla çok yakın bağlantıları bulunmaktadır. Konuy ile ilgili araştırma yapan bilim insanlarının ve fizikçilerin yaptıkları araştırmalardan sonra vardıkları ortak sonuç; bu durumun uyku halinin gayet olağan bir döngüsü olduğu niteliğindedir. Uyku felci; metabolizmada beyin REM halinden çıkarak tamamıyla uyanmış duruma geçse de vücudun felçli bir durum içerisinde hareket edememesi halidir. Bu durumu yaşayan çok fazla kişi, yaşanılan şeyin bir rüya olduğunu sanmaktadır. Bu nedenten dolayı kişilerin hareket etmek isteyip edemediği rüya sayıları son derece fazladır. Hatta bazı durumlarda bu tip durumlar uyuduğunuz ortamda hayali leyler görmenize neden olabilmektedir.

Uyku felcini meydana getiren nedenler nelerdir?

Uyku felci durumunun tam anlamıyla fizyolojisi ile ilgili hala ayrıntılı bir bilgi edinilememiştir. Ancak uyku felci esas olarak, rüya görmekte olan bir kişinin rüyası süresince yaptığı hareketlerin birebir benzerini yapmamasını sağlamak adına REM uykusu süresinde meydana gelmektedir. Ayrıca uyku felci konusu ile ilgili bilimsel olarak düşünülen ortak durum, beynin “pons” adı verilen bölgesinde bulunan motor-nöronların inhibisyon sürecine girmesiyle uyku felcini ortaya çıkarttığıdır. Ve bilhassa de metabolizmada melatonin seviyesinin çok düşük rakamlarda seyretmesi kkatiyenrın uyarılmasını güçleştirdiği için buna bağlı olarak sinirlerdeki depolarizasyon akımı da durdurulduğunda rüyada kişi ne görüyorsa gerçek hayatta da onu eylem haline getirmemesi sağlanabilir. Buna örneğin rüyasında bir yerlerden bir yere zıpladığını gören kişinin gerçek hayatta da o esnada koşmasını önlemeyi gösterebiliriz. Bilim dünyasında yapılan araştırmalarca her insanın hayatında kesinlikle bir kere de olsa uyku felci geçirdiğini göstermiştir. Narkolepsi rahatsızlığı olanların da aynı biçimde uyku felci durumuyla yakından bağlantılı oldukları görülmüştür. Genel anlamda uyku felci durumunu tetikleyen etkenler ise şöyledir;

Uyku düzeninin olmaması

Şekerleme uykularının sık yapılması

Çok uzun saatler boyunca ahenkak

Çok kısa ve yetersiz anlarda ahenkak

Uyku pozisyonunun sırt üstü şekilde olması

Yaşam tarzında ani denebilecek değişikliklerin yaşanması

Çevresel etkenlerin ani olarak değişmesi

Antihistamin kullanımı

Uyumak için kullanılan yapay uyku ilaçları

Fazla gerilim içerisinde bir yaşam sürme

Uyumadan önce metabolizmanın aç bir biçimde uyku sürecine sokulması

Uyku felcinden önce yaşanan “berrak rüya” (Berrak rüya, WILD şeklinde de bilinen bir uyku tekniğidir ve bu tip rüyaların görülebilmesi için bilinçli olarak indüksiyon görmek gerekir)

Değişik kültürlerde uyku felci ile ilgiliki kanaatler

Çinlilerin halk kültüründe uyku felci “gui ya chuang” cümlesiyle anılmaktadır. Bunun anlamı “hayalet yatağa basıyor”dur. Bu inanışta bir ruhun veya hayaletin uyku durumunda olan kişinin üzerine oturduğuna ve ya yattığınai bu nedenten kaynaklı da kişinin uyku felci geçirdiğine inanılmaktadır.

Türklerin konu ile ilgiliki inanışları şahsa “karabasan” adındaki bir cinin uyku sırasında musallat olduğudur. Daha çok Müslümanlık inancına sahip olan kişilerin inandığı bu kanaatye göre kişilere geceleri uyku esnasında bu karabasanların musallat olduğundan sonra kişilerin bu durumla alakalı dualar okuyarak karabasanlardan kurtulabileceğidir.

Korelilerin inanışlarında, “Gawinullim” adında bir varlıktan bahsedilmektedir. Uyku felcine “Gawi tarafından bastırılmak” diyen Koreliler, Gawi varlığına da “şeytan” veya “ruh” anlamını yüklemektedir.

İskandinavyalılar’ın konu ile ilgili sahip oldukları mitolojik bir unsur vardır. “Mara” ismini verdikleri kabus görülmesine neden olan kötü huylu dişi bir hayalet, kişilerin uyku felci geçirmesine neden olduğuna inanmaktadırlar.

Orta Çağ Avrupası’nda ise uyku felci durumu “succubi”, “incubi”, “mara” ve diğer şeytanlar gibi kötü huylu varlıkların neden olduğu bir durum olarak bulunmaktadır.

Rusların inanışlarında ev ruhu denilen “Domovoi” adlı bir ruh; kötü evliliklerin yaşandığı ve ijhanetin yaşandığı evlere dadanıp bu kişilere uku felci durumunu yaşatmaktadır.